Page 87 - Fotovizyon Fotoğraf ve Kültür Sanat Dergisi - Nisan 2025 Sayısı

86 FO T O VİZYON FO T O VİZYON 87

Onca yılın tanışıklığından sonra biz, ustanın kişiliğinde dünya nimetlerine itibar etmeyen bir ‘derviş’, Son demlerinde, 2024’ün ortalarında kızı Funda Gönendik ve eşim Ebru hanımla birlikte ustanın en eski
duruşunu hiç bozmayan bir ‘melami’ gördük. fotograflarından bir seçki hazırladık. Hem sergisini, hem de albümünü yapacaktık. Fakat sağlık sorunu
ağırlaşmaya yüz tuttu ve dileğimizi ertelemek zorunda kaldık. Bundan sonra yapılacak şey, Necmettin
Ustaların ustası Necmettin Külahçı güzel ülkemizin doğasının değerinin bilinmesi ve korunması için Külahçı anısına sergiyi ve albümü hayata geçirmek olacaktır. Günümüz koşullarında albüm ve sergi yapmak
ön ayak olup emek vermesiyle de örnek bir şahsiyet olmuştur. Memleketimizin muazzam bir güzellik maddi bakımdan üstesinden gelinmesi hayli zor bir mesele olsa da, dayanışarak bunu gerçekleştireceğimize
arz eden kendine has kültürünün fotografik kayıtları hususunda da öncülerden biridir Külahçı usta. Dur inanıyoruz.
durak bilmemiş, memleketin dağını taşını, yaylasını ovasını gezip kaydetmiş, insanıyla sohbet etmiştir.
Usta ile sohbetlerimizden belleğimizde kalan bazı şeyler var ki, unutmak mümkün değil. Fotograf uğraklarından
Onunla ilk kez 2000’lerin ilk döneminde evinde biraraya gelip sohbet etmiş (kıymetli eşi hanımefendi biri olan Munzur civarında geyik avlamak için pusu kuran avcıların bu masum canlıyı vuramaması için
hayattaydı), fotograflarını çekmiştik. Ebru hanımla birlikte farklı bir şey yapmak üzere yola çıkmış ve yüreğinin derinliklerinde hissederek beyan ettiği dileğin yerine gelmesi ve avcıların ıskalaması, hedef bu kadar
Ankara’da yaşayan usta fotografçıların portrelerini çalışmaya karar vermiştik. O ustalardan biri de yakın ve net iken ıskalamış olmalarına kendilerinin de şaşırması bir mucize gibidir ve Necmettin Külahçı’yı
Necmettin baba’ydı. Bizden gayrı da bazı fotografçı dostlar O’na ‘baba’ diye hitap ediyorlardı. Tarife bu belki de bütün hayatında en çok mutlu eden an’dır. Bir diğer hatıra ise, suyun içinde adeta dans ederek kur
kadar uyan bir insan az bulunur. Kelimenin tam anlamıyla ‘babacan’dı çünkü. yapan, çiftleşen yılanların başkaları tarafından rahatsız edilmesini önlemesidir. Doğanın bir mucizesine tanık
olurken, onu bozmanın, o hayvanları rahatsız etmenin ne kadar yanlış olduğunu söyler. Doğal hayata saygıyı,
İlerleyen yıllarda DOGAY (Doğada Görüntü Avcılığı Yarışması) vesilesiyle, memleketin, fotografçılarca doğayı korumayı hayatı boyunca rehber edinmiştir Külahçı usta. Çocuklarına, torunlarına ve çevresinde kim
fazla bilinmeyen yörelerinde biraraya gelmeye başladık. DOGAY etkinliği her ne kadar yarışma olarak varsa hepsine bunu telkin etmiştir. Yurdun yüksek dağlarına, otantik vaziyetin korunduğu yaylalarına yaptığı
bilinse de, özü itibariyle yarışma olmanın ötesinde bir yere tekabül ediyordu. Arada kesintiler olmuştu bir seyahatte yanında başkası da vardır. Onun aracıyla yolculuk yapılmaktadır. Necmettin Külahçı daha önce
ama yirmi yıldan fazla devam eden DOGAY sayesinde memleketin özellikle amatör fotografçıları, ileri gittiği yerlere O’nu da götürmektedir. Araç seyir halindeyken yolun bir tarafından diğer tarafına geçmekte
amatör fotografçıları başka zaman asla gidip görmeyecekleri yerleri gördüler, tanıdılar ve oralardan çeşitli olan bir yılana rastlarlar. Aracı kullanan, yılanı ezmek için gaza basar, Külahçı ise bunu yapmaması için ısrar
görüntüler kaydedip arşivlerini zenginleştirdiler. DOGAY, aynı zamanda yöre insanının fotograf çevreleri- eder, adeta yalvarır. Fakat olan olur. Usta çok üzülür, sitem eder. Diğerinin umurunda değildir. Bir süre küskün
yle buluşup tanışmasına da vesile olmaktaydı. Bir yandan büyük şehirlerin beton yığınları arasına sıkışıp vaziyette yol almışken çoban çocuklardan biri taş atar ve arabanın camı tuzla buz olur. Bu hasar nedeni-
kalmış olan fotografçılar, kendilerini bunaltan atmosferden uzaklaşıp bir miktar nefes alabilecekleri doğal yle ciddi bir masraf çıkar, küçük bir yaralanma da olur ve çok zaman kaybederler. Aynı şahısla gidilmesi zor
ortamlara gidiyor ve moral depoluyorlardı, diğer yandan bu güzel memleketin ücra yerlerinde, küçük yerlerden birinde güzel ışık koşullarında manzara fotografı çekerler. Çekimler biter ve yola devam ederler.
köy ve kasabalarında yaşayan insanları fotografçılarla yüzyüze geliyorlardı. Asıl önemlisi de, DOGAY Başka bir yerde durup tekrar çekim yapmak istediklerinde sürücünün fotograf çantasının olmadığını fark
ne zaman nerede yapıldıysa, orada o zaman muazzam bir şenlik havası estirdi. Kendine has bir festi- ederler. Büyük bir moral bozukluğu yaşanır. Bütün ekipman gitmiştir. Kim almıştır peki? Orada geçici görev
valdi DOGAY. Öyle bir festivaldi ki, fotografçılar ertesi yılın DOGAY’ını adeta iple çekiyorlardı. Necmettin yapan masum birkaç kişi bu meseleyle ilgili hesaba çekilir. Külahçı ustanın ‘yapmayın, etmeyin, çocuklar
Külahçı usta DOGAY’ın merkezinde yer alan bir şahsiyetti, DOGAY’ın sembol ismiydi. masum, yolda düşürmüş olabiliriz’ demesi pek işe yaramaz. En nihayet geriye dönüp bakmaya ikna eder ve
dönerler. Çekim yaptıkları yerde fotograf çantası öylece durmaktadır. Çanta orada unutulmuş veya arabanın
Bir de ADAM (Anadolu Dağ Maratonu) vardı, her yıl memleketin farklı bir dağlık kesiminde icra edilen. bagaj kapağı üzerinde bırakıldığı için araç hareket ettiğinde kayıp düşmüştür. Yıllar sonra Külahçı usta o
DASK (Doğa Araştırmaları Sporları ve Kurtarma) Derneği’nin düzenlediği bu önemli etkinlik de en az çocuklardan biriyle bir tesadüf sonucu karşılaşır. Üzerinden çok zaman geçmiştir, doğal olarak tanıyamaz.
DOGAY kadar itibar gören, ilgi çeken, insanların sonraki yılı iple çektiği önemli bir etkinlikti. DASK’ın Ancak çocuk, O’nu tanır ve hiçbir suçu yokken hırsızlıkla suçlandığı olayı hatırlatır.
kurucu başkanı Necmettin Külahçı usta bu etkinliğin de sembol ismiydi. Saygıyla ve özlemle andığımız
Necmettin Külahçı yetmişli-seksenli yaşlarında iken dahi hâlâ yirmilik bir genç gibi dağ taş dolaşıyor, Sürekli olumluyu dileyen Necmettin Külahçı usta, çoğunlukla olumlunun gerçekleşmesine tanık olur. Bir
kanyon yürüyüşü yapıyordu. Dinçti, diriydi, sağlıklıydı, gençleri doğa ortamında bulunmaya ve doğayı bakıma mucizelere tanık olur. Kendisi de aslında bir mucize gibidir. Karşılaştığınızda yüzünüz güler, içiniz
korumaya teşvik ediyordu. Çocuklarını, torunlarını çok erken yaşlarda doğal ortamda gerçekleştirdiği ferahlar, moraliniz yükselirdi. Öyle bir insandı. Mucize adamdı Külahçı.
etkinliklere taşıdı. Onun sayesinde pek çok insan doğa sevdalısı oldu.
Güler yüzü, dervişane tavrı, mütevazı tutumu ile onca insanın gönlünü fethetmiş, DOGAY ve ADAM gibi büyük
etkinliklerin sembol ismi olmuş Necmettin Külahçı ustayı son yolculuğuna uğurlarken vefalı dostları oradaydı.
Hem DOGAY’ın, hem de ADAM’ın en fazla emek verenlerinden biri kuşkusuz Funda Gönendik’tir.
Külahçı’nın büyük kızı Funda Gönendik’in, eşi Hakan Gönendik ve diğer dostlarla birlikte gece gündüz Vefa duygusunun, dayanışmanın, paylaşmanın ne kadar önemli olduğunu yaşayan her insan bir gün muhak-
akıllara ziyan bir çaba içine girdiklerine çok kez tanık olduk. Usta ile ilgili bir metin kaleme alırken onlar- kak öğrenir. İyi günde, güllük gülistanlık zamanda, tozpembe ortamda dostluk gösterisi çok kolaydır ve iltifat
dan söz etmemek haksızlık olurdu. Çok emekleri var. Fotograf ortamına ve dağcılık faaliyetine ver- gırla gider. Öylelerine ‘iyi gün dostu’ der kadim Anadolu halkı. Asıl mesele zorda kalınca, elden ayaktan
dikleri büyük emeğe tanıklığımız olmasa bu kadar rahat söyleyemezdik. Öte yandan kurtarma faaliy- düşünce, yalnızlaşınca dostluk gösterme erdemidir. Nitekim hayat herkese bir gün muhakkak gereken dersi
etine verdikleri önemi ve gösterdikleri çabayı ihmal etmemek lazım. En son hepimizi üzüntüye boğan verir, dayatarak öğretir vefanın ne olduğunu.
6 Şubat 2023 depremlerinde bütün olanaklarını seferber ettiklerini gördük. Meselenin en dikkate değer
yanlarından biri de DASK ve DOGAY etkinliklerine omuz veren dostların hepsinin kendi çocuklarını da, Yaşarken önünde saygıyla ceketimizi iliklediğimiz, elini öptüğümüz, el üstünde tuttuğumuz ustaları son
daha çocuk denecek yaştan itibaren bu etkinliklerin içine alıp, onları sahada eğitmeleri ve parayla ölçül- yolculuklarına uğurlarken kaç fotografçının bulunduğu, kimlerin bulunmadığı dikkat çeker ister istemez.
mesi mümkün olmayan bir miras bırakmış olmalarıdır kanaatimizce. Hepsini gönülden tebrik ediyoruz. Mühim mi? ‘Değil elbette’ diyebiliriz. Gelin görün ki böyle şeyler özde çok mühimdir. Birlikte yaşayan, pek
çok şeyi birlikte yapıp eden, paylaşan, birbirine yığınla şey öğreten, birlikte olma halini sürdürmesi elzem
Yıl 2019, DOGAY etkinliği Tokat ilimizde yapılıyor. Eksik olmasınlar, etkinliğe gece gündüz emek veren olan topluluklarız. İşte o yüzden mühimdir, hem de çok mühimdir. Uğurlayanlar kalabalıksa, vefa duygu-
dostlar bizi de davet etmişlerdi. O tarihte Necmettin Külahçı usta tam 87 yaşındaydı. Her sabah 350 sunun varlığına, yüksekliğine delalet ettiği düşünülür. Beklenenden uzak bir hal çıkmışsa ortaya, yani pek
(üçyüzelli) mekik ve aynı sayıda yukarı aşağı ve ileri geri kol-bacak hareketleri yapıyordu. İnanması güç. kimse gelmemişse uğurlamaya, hayıflanır insan.
Tanık olmasak belki biz de inanmazdık ama gözlerimizle gördük. Bir illüzyon değildi gördüğümüz şey, ger-
çekti. Ne ki bunlarla da yetinmez, sabah-akşam düzenli yürüyüş yapardı. Gıpta etmemek mümkün değil. Kıymetli fotografçı dostlar, fotograf her şey değildir. Ve aynı zamanda fotograf, tek başına fotograftan ibaret
değildir. Fotograf bir araçtır. Siz, biz, hepimiz onu kullanarak derdimizi anlatmaya, başkalarının dertlerine
deva bulmaya ve/ya ortak olmaya çalışırız. Fotograf bizi sosyalleştirir, diğer fotografçılarla dost olmamızı

Fotovizyon Fotoğraf ve Kültür Sanat Dergisi | NİSAN 2025 Fotovizyon Fotoğraf ve Kültür Sanat Dergisi | NİSAN 2025