Page 34 - Fotovizyon Fotoğraf ve Kültür Sanat Dergisi - Temmuz 2025 Sayısı
P. 34
34 FO T O VİZYON FO T O VİZYON 35
SOKAK FOTO-GRAFI görmesi gerekir. Dahası, fotoğrafçı bunun tam tersi vaziyeti de, yani gayet normal olan, hiçbir
tuhaflık belirtisi taşımayan, problemsiz gibi görünen, olağan, güzel ve hoş bir hava yaratan
‘Güzel’ ile ‘iyi’ aynı şey değildir.
atmosfer içinde, yani kent ortamının özünde yatan sorunlu hali de görebilmeli ve buna kafa
Bir şeyin ruhunu, diğer bir deyişle ‘özünü’ kavrayabilmek için, ona dair temel şeyleri kısmen dahi yorup kendi özgün üslubunca belgeleyebilmelidir.
olsa bilmek icap eder. Sokağın ruhunu ya da özünü kavramadan, ona dair söz söylendiğinde,
Fotografın sağladığı olanaklarla, fotografın diliyle insan-sokak yahut yaşam-sokak ve tabii
doğaldır ki o söz sadece gördüklerini kendi ahvalince anlatmaktan ibaret kalır. Ve kişinin ahvali
ki doğa-kent bağlamını şairane kurabilmek için gördükleri üzerine düşünme eylemi birinci
ne ise, ifadesi de o kadar olur.
koşuldur. Yani deneyim, bilgi, donanım ve birikim ile yoğurma, hissetme ve sezme yardımıyla
Oysa fotografın da dahil olduğu sanat ortamlarında, görülen yahut gösterilen üzerine düşünmek, özü ele geçirme çabası olmazsa olmazdır.
fikir yürütmek, arka planını irdelemek, durumu analiz etmek, hissetmek, sezmek, yorumlamak,
Kent ortamında yaşayan her bireyin yollarda ya da kaldırımlarda, evde otururken ya da iş
önermede bulunmak vb kavramlarla yerine oturan bir sanat eyleminden dem vurulur.
yerinde çalışırken göz temasıyla neredeyse her gün muhatap olduğu, başka bir söyleyişle yüz
Şairane sözdür, sanat bağlamında söylemdir her daim altı çizilen. göz olduğu ortak alandır, kamusal bağlamı olan mekândır sokak. Her şey orada olup bitiyor;
Alış-veriş, yeme-içme, yürüme, dinlenme, eğlenme, toplantı, tartışma, nümayiş, kavga, …vs vs.
Ve elbette ki fotoğrafçıdan beklenen de şiir kıvamında sözdür.
Ev ve iş yeri söz konusu olduğunda mahremiyet kavramı belirir, fakat sokak için böyle bir şeyden
Bununla birlikte, unutulmamalı ki şiirin ve şiir deminde cümle sanat mecrasının sıkıştırılabildiği
söz edilmez. Sokak alenidir, orta yerdedir; sosyo-kültürel, sosyo-ekonomik, sosyo-politik ve
hiçbir kalıp da yoktur.
psiko-sosyal vaziyetin en açık tezahür ettiği, en fazla görülebildiği ortamdır.
Bu itibarla, ‘sokak’ diye isimlendirilmiş olan dış mekânın insan hayatındaki yerini veya yaşamla
Örneğin, H.Cartier Bresson’un Paris fotograflarına ve Ara Güler’in İstanbul fotograflarına
bağını öncelikli olarak düşünmeli.
bakıldığında, söylediklerimizle örtüştükleri görülecektir. Böylesi fotograflar her zaman orta-
Bütün canlılarda olduğu gibi insan da içine doğup büyüdüğü ortamı yadırgamaz, çevresine lamadan ayrılırlar ve anlatım gücü yüksek, dolayısıyla belge değeri ortalamayı epeyce aşan
şaşkın bakmaz, kanıksar, dolayısıyla üzerinde düşünme ihtiyacı da duymaz. Ne zaman büt- sıradışı fotograflar olarak kabul edilirler.
ünüyle yabancısı olduğu bir ortama girerse o zaman yadırgar, dikkat kesilir, gözleriyle her şeyi
Kent sokaklarında fotografik düzlemde görsel kayıt gerçekleştirirken, o kaydı gerçekleştiren
ince ince tarar, süzer ve kanıksanmış olmalarından ötürü ortama doğanların ilgisine mazhar
bireyin (fotografçının) gerçek kaygısı nedir? Kaygı ekonomik, sosyal, kültürel, psikolojik, politik
olmayan pek çok şey onun ilgisini çeker.
vb vaziyeti anlatan fotografik eylem midir, yoksa başka bir şey midir? Yola çıkmadan önce
Ortalama bir insandan farklı olarak fotoğrafçının bu kanıksama halinden çıkması, pür dikkat her fotoğrafçı bu soruyu kendisine sorarsa, işi epeyce kolaylaşacaktır.
şeyi süzmesi ve iğreti, sıkıntılı, şaşırtıcı, garip, tuhaf, olağandışı, sıradışı, farklı, anlamlı olanı
Kent koşullarında gördüğümüz neredeyse her şey insana dairdir. Parklar, bahçeler, binalar,
Fotovizyon Fotoğraf ve Kültür Sanat Dergisi | TEMMUZ 2025 Fotovizyon Fotoğraf ve Kültür Sanat Dergisi | TEMMUZ 2025
