Page 38 - Fotovizyon Fotoğraf Dergisi - Ekim 2024 Sayısı
P. 38
38 FO T O VİZYON FO T O VİZYON 39
Özellikle ‘Modern Zamanlar’ filmi, insanlığa dair çok önemli bir meseleyi irdeleyen Virtüözütelerini sergilerler yahut sergileme ihtiyacı duymazlar; onların bileceği şeydir.
olağanüstü bir eserdir. Okay Temiz’i düşünelim. O ne muazzam yetenek, ne muazzam Ayrıca ortaya koydukları eserin ruhuna uygun davranmak bazen naif bir yaklaşımı
yaratıcılıktır öyle. Virtüöz değil midir? Su götürmez şekilde virtüözdür hem de. Bir sanat zorunlu kılar. Bununla birlikte süslemeden kaçınmak önemli bir tercihtir. Fazla süsleme,
insanı mıdır? Hem de tartışmasız, bir sanat insanıdır Okay Temiz. Başkaları da var tabiatı gereği sulandırmakla veya dejenere etmekle eş anlamlıdır, dolayısıyla iticidir.
tabii ki. Her virtüöz eser inşa etmez, fakat bazı virtüözler aynı zamanda eser de inşa
Dramatik veya trajik bir olayı veya olguyu aşırı süsleyip paylaştığınızda, izleyici oradaki
ederler. Eser inşa edebilme birikimine, deneyimine, donanımına, yeteneğine sahip bazı
dramı veya trajediyi algılayabilir mi sizce? İzleyici neyin etkisinde kalır? Muhtemelen
kimseler, inşa ettikleri eserin icra edileceği, sunulacağı, gösterileceği, paylaşılacağı
süslemenin etkisinde kalır. Bir ağıt okunurken insanların kalkıp halay çekmesi, halay
alanla ilgili virtüöz değildir. Diyelim ki bir opera eseri inşa eder ama onu sahnede icra
çekerken neşeli naralar atması neye delalet eder? Ağıtın ağıt gibi yorumlanmak yerine
edecek ses kalitesine sahip değildir. Diyelim ki çok önemli bir sinema eserini yönetir
neşeli bir oyun havası gibi yorumlandığına, sulandırılıp rayından çıkarıldığına delalet
ama o eserde oynayabilecek yeteneğe sahip değildir. Diyelim ki, muazzam bir beste
etmez mi?
yapar ama onu sahnede bütün ihtişamıyla icra edecek seviyede piyano veya keman
çalamaz. Virtüöz olmayışları, onları sanatçı olmaktan alıkoyan bir engel değildir. Çok Günümüz fotografçılarının önemli bir bölümü ne yazık ki bu hususun pek ayırdında
bilinen bir şeydir; Şairler, kendi şiirlerini çoğunlukla bir başkasının okuduğu kadar iyi değil. Yeniyetme fotografçı diye tabir edilen (meslekler ve sanatların, hayata dair her
okuyamazlar, hatta bazı şairler çok kötü okurlar. alanın yeniyetmeleri, gençleri vardır; bizler de bir zamanlar fotoğrafın yeniyetmeleri
idik) genç kardeşlerimizin önemli bir bölümü sıklıkla bu hataya düşüyor. Hüzün, hüzün
Virtüözleri kendi alanlarının (oyuncuysa, oyunculuğun; müzik icra ediyorsa, ilgili
gibi olmalı; neşe, neşe gibi olmalı fotoğrafta. İzleyiciyi sarıp sarmalamalı ve bir gören
enstrümanın veya yorumun) üstad-ı âzâmı, sanat eseri inşa edenleri kendi alanlarının
bir daha unutmamalı o fotografı. Öncelikle bunun bilincinde olmalı. Bunu teknik olarak
(besteci, ressam, yönetmen, yontucu vs) üstad-ı âzâmı olarak kabul etmek gerekir.
yapabilme becerisi de önemlidir ve fakat meselenin bilincine varmış olmaktan sonraki
Onlar ’usta’dır, ‘üstad’dır.
bir husustur. En değerli husus bilincinde olmaktır, yapabilme becerisi ise zamana
Fotograftaki ‘çekme’, ‘yapma’ farkı gibi. Gördüğünüzü kaydederseniz fotografçısınızdır. yayılarak öyle ya da böyle kazanılabilecek başka bir husustur.
Gördüğünüzü mükemmel kaydederseniz virtüözsünüzdür. Zihninizdekini veya gön-
Toparlarsak: Eski zamanın resminden fotografa miras kalan ışık, grafik, perspektif,
lünüzdekini, yani düşüncelerinizi veya duygularınızı fotoğraflayabiliyorsanız başka
renk, ton, doku, derinlik, leke, ritim, denge, kontrast gibi genel geçer sayılan zihin-
bir şeysinizdir. Birikiminiz, deneyiminiz, donanımınız, yaklaşımınız, söyleminiz hangi
lere kazınmış bilgiler veya bu küçük ama büyük dünyanın yasaları olarak kabul
seviyede bir derinliğe tekabül ediyorsa, aslen siz o kadarsınız (kaba tabirle), ‘çapınız’
edebileceğimiz ögeler yerli yerinde kullanıldığında ortaya çıkan fotograf, geleneksel
o kadardır. Söyleminizdeki derinliği, kullandığınız dil marifetiyle (örneğin fotoğrafla)
bağlamda veya modern fotografi düzleminde usta işi fotograftır. Bunların en iyileri
eksiksiz şekilde ortaya koyabilecek bilgi ve beceriye sahipseniz, mesele bitmiştir.
virtüözüte mertebesindedir. Bütün çalışmalarında, portfolyosunda bunu kusursuz
Bunu yapabilenlerin önemli bir kısmı virtüöz düzeyinde fotografa hakim kimselerdir.
şekilde yapabilmiş fotografçılar elbette ki fotoğrafın virtüözleridir. Fakat onlar arasından
Fotovizyon Fotoğraf Dergisi | EKİM 2024 Fotovizyon Fotoğraf Dergisi | EKİM 2024
